पर्वतमा अझै पनि कटुवाल प्रथा

कटुवाल प्रथालाई अहिले सम्म निरन्तरता दिएका कटुवाचौपारी ज्ञादीका एक ८२ वर्षीय वृद्ध हुन् , सोभे दमाई । उनी भन्छन्,‘४३ बर्ष भयो । कटुवालको काम गरेको सबै सँग भेटघाट हुन्छ खुसी छु ।’चार दशक भन्दा बढी कटुवाल भएर काम गरेका उनी अझै पनि लौरीको सहारामा गाउँमा घुमफिर गरेर कटुवाल बाली उठाउँछन् ।

साँघुरो अनुहार चिम्सा आँखा, चाउरी परेका गाला, झुस्स सेतै फुलेकादाडी भएका उनी कसैलाई देख्दा साथ मुसुक्क मुस्कुराउँछन् । फरासिलो व्यवहार भएका दमाई भन्छन्, ‘सवैका घरमा पुग्ने गर्छु आजकल सानासाना बालबच्चाले पनि जिरे दमाई भनेर चिन्छन् खुसी लाग्छ ।’ प्रविधिको विकास सँगै डाँडा माथिको घाम जस्तै भएका उनी अहिले पनि हिँडेरै गाउँ चाहार्छन। ‘दया मायाले दिए खान्छु , नत्र ठिकै छ भनेर बस्छु । ’ उनले भन्छन् , ‘ घरमा भएका छोराहरू बिदेसिए घरमा बुहारी सँगै बसेको छु भनेजस्तो हुँदो रहिनछ आफूले सबै गर्न नसक्ने भएपछि त ।’ बैसमा सबै काम गर्न सकिन्थ्यो कसैले नदिए पनि आफै गरेर खान सकिन्थ्यो तर अहिले बुढो भइयो अरूकै भर पर्नु पर्दा कति बेला दिन्छन् अनि खाउँला भनेर कुर्नुपर्छ ।